این مطلب برگرفته از فصل سوم کتاب اصول و مبانی مدیریت فرایند ترجمه و تالیف اقای مهندس رمضانی و خانم رهبری است.
یک مدل توسط سه ویژگی مشخص میشود: نقشه کردن (mapping)، خلاصه نمودن (abstraction) و متناسب با هدف بودن (fit for porpose). در ابتدا مدل یک پدیده واقعی را نقشه میکند-موضوع مدل سازی. برای مثال، ایجاد یک ساختمان مسکونی را میتوان با یک نمونه کوچک چوبی مدلسازی کرد. دوم اینکه یک مدل تنها جنبه های مربوط به موضوع را مستند میکند، یعنی به جزئیات غیرمرتبط آن نمیپردازد. در مدل چوبی ساختمان به مصالحی که در ساختن بکار میروند پرداخته نمیشود.
سوم اینکه یک مدل هدف خاصی را دنبال میکند، که تعیین کننده جنبه هایی است که هنگام مدلسازی باید نادیده گرفته شوند. بدون داشتن یک هدف مشخص، هیچ نشانه ای در مورد اینکه چه چیزی باید نادیده گرفته شود، وجود ندارد. دوباره مدل چوبی را در نظر بگیرید، که هدف چگونه نمایش داده شدن ساختمان است. بنابراین، جنبه هایی را که نسبت به بررسی نمای ساختمان نامرتبط باشند، مانند سیستم الکتریکی ساختمان، نادیده میگیرد. بنابراین میتوانیم بگوییم که یک مدل روشی است که به طور مختصر یک موضوع معین را، با هدف توجه به برخی از جنبه های خاص موضوع، نشان میدهد.
یک راه جهت تشخیص هدف یک مدل، شناخت مخاطبان مدل است. در مورد مدل چوبی، مخاطب ممکن است یک خریدار احتمالی ساختمان باشد. بنابراین، تمرکز بر نمای ظاهری ساختمان به جای تکنیکهای ساخت وساز، اهمیت زیادی دارد. از سوی دیگر، مدل چوبی برای مهندس طراح سیستم الکتریکی کاربرد آنچنانی ندارد. در این حالت، نقشه ساختمان گزینه مناسبتری است.
بنابراین، در حین مدلسازی فرآیند کسب وکار، باید اهداف خاص و مخاطبین مدل ایجاد شده را مدنظر داشته باشیم. فرایندها به دو منظور مدلسازی میشوند: طراحی سازمانی و طراحی سیستمهای کاربردی. مدلهای فرآیندیِ “طراحی سازمانی”، کسب وکار محور هستند. آنها توسط تحلیلگران فرآیند ساخته شدهاند و عمدتاً جهت تفهیم و ارتباط و همچنین جهت بهبود و الگوگیری استفاده میشوند.
به همین ترتیب، آنها باید به اندازه کافی بصری باشند تا توسط ذینفعان مختلف درک شوند و به طور معمول از جنبه های مرتبط با فناوری اطلاعات متمایز میگردند. مخاطبان این نوع مدل: مدیران، صاحبان فرآیند و تحلیلگران کسب وکار هستند. مدلهای فرایندی برای “طراحی سیستمهای کاربردی” IT محور می باشند. آنها توسط مهندسین و توسعه دهندگان سیستم ایجاد شده اند و جهت مکانیزه کردن مورد استفاده قرار میگیرند. بنابراین، آنها باید شامل جزئیات پیاده سازی جهت تعمیم به یک BPMS باشند یا به عنوان طرحهایی برای توسعه نرم افزار استفاده شوند.
در این فصل و فصل بعد ما بر روی مدلهای فرآیندی مبتنی بر کسب‌و‌کار تمرکز خواهیم نمود. در فصل ۹ ما یاد می‌گیریم که چگونه این مدلهای فرآیند را اجرایی کنیم.