اشتباهات مدلسازی بی پی ا م ان در رابطه با SwimLane ها
در ادبیات BPMN، یک SwimLane عناصر اصلی گروه بندی شده BPMN را – هم در pool و هم در Lane – نمایش می دهد.
Pool ها
یک Pool نماد اصلی در BPMN است که مرزها و حدود و سقور یک فرآیند کسب وکار را مشخص می کند. هر Pool شامل حداکثر یک فرآیند خواهد بود یعنی اینکه که دو فرآیند مختلف بایستی در دو Pool مجزا مدلسازی شوند.
از منظر نمایش جزئیات داخلی دو نوع Pool خواهیم داشت. White-box Pool ها که جزئیات داخلی قابل مشاهده ای دارند و Black-box Pool که جزءیات آنها قابل مشاهده نبوده و بصورت کلان و بدون جزئیات ارائه میگردند.
نوع Pool ی که استفاده میشود، بسته به سطح جزئیات مورد نیاز و محتوا دارد. White-box ها عموما متناظر با فرآیندهای دیگری بوده مثل فرآیند Help-Desk یا فرآیند تحویل خدمات و این در حالی است که Black-box Pool ها معمولا برای نمایش سازمان ها، افراد و یا سیستم های دیگر استفاده می شوند مثلاً فروشنده، مشتری و یا سیستم مدیریت محتوا.
Lane ها:
یک Lane یک زیر بخش در Pool است و برای سازماندهی و گروه بندی فعالیت های یک فرآیند بکار میرود. معمولاً، Lane یک نقش سازمانی را نمایش می دهد به عنوان مثال مدیر مالی، تحلیل گر و مدیر منابع انسانی. البته ممکن است Lane ها برای اهداف دیگری نیز مورد استفاده قرار گیرند به عنوان مثال فاز اول، فاز دوم و فاز سوم
برداشت های نادرست معمول:
مفهوم و معنای Pool ها و Lane ها معمولا منجر به سوء تفاهم می شوند. به عنوان مثال، مجموعه ای از Pool ها می توانند بصورت اشتباه به عنوان Lane هایی در یک pool و یا حتی برعکس رفتار کنند که منجر به اشتباهات مدلسازی می شود.
به دلیل تفاوت های معنایی بین Pool ها و Lane ها، نمادهای BPMN (فعالیت ها، درگاه ها و رخدادها) بسته به استفاده از آن ها در یک Pool و یا بین Pool ها، به روش های متفاوتی به یکدیگر متصل می شوند. در یک Pool، نمادهای BPMN با استفاده از جریان های توالی به یکدیگر متصل می شوند که در شکل زیر نشان داده شده است.
فقط جریان های پیام یا message flows می توانند هنگام ارتباط بین Pool ها استفاده شوند. در واقع message flow ها تبادل پیام بین دو Pool و یا دو فرآیند را مشخص می کنند. message flow ها می توانند به روش های نمایش داده شده در شکل زیر مورد استفاده قرار گیرند.
به خاطر داشته باشید که در هر دو مورد، ارتباطات تنها بین نمادها مجاز است و این امر به روشنی در دو شکل قبلی نمایش داده شده است.
بر این اساس ، سه اشتباه زیر در مدل سازی BPMN رایج است:
اشتباه ۱: جریان های توالی گم شده
مشکل: زمان مدلسازی چندین Pool، مثلاً راهکارهای Business-to-Business که در آنها دو یا چند فرآیند با یکدیگر تعامل دارند، یکی از اشتباهات رایج در مواردی است که فعالیت ها در یک Pool به جریان توالی متصل نیستند. دلیل اصلی این اشتباه، این است که یک طراح ممکن است با چندین Pool مانند یک فرآیند واحد رفتار کند و جریان پیام ها را به اشتباه تفسیر نماید. این نوع از مدل فرآیندی معتبر نیست، زیرا توالی فعالیت ها به روشنی تعریف نشده اند.
راه حل: طراح باید همیشه Pool های منحصر به فرد را مدلسازی و اعتبار سنجی کند و در نظر داشته باشد که یک Pool نمی تواند شامل بیش از یک فرآیند باشد.
یعنی تمامی نمادهای جریان در یک Pool باید با استفاده از جریان های توالی که در شکل های بالا تعریف شده اند، به یکدیگر مرتبط شوند.
اشتباه ۲: استفاده نادرست از جریان های توالی
مشکل: مشکل رایج دیگر هنگام مدلسازی چندین Pool این است که طراح با مجموعه ای از Pool ها مثل یک Pool با چندین Lane رفتار می کند.
در این مورد، یک طراح از جریان های توالی بین Pool ها استفاده می کند.
راه حل :معمولاً برای پیشگیری از این مشکل تبادل Pool ها با Lane ها در یک مدل واحد است که در شکل زیر نشان داده شده است.
اگر نیاز باشد که چندین Pool مورد استفاده قرار بگیرند، راه حل مشکل ۱ باید استفاده شود.
اشتباه ۳: استفاده نادرست از Lane ها
مشکل: گاهی ممکن است به اشتباه با یک Lane مانند یک Pool رفتار شود، بنابراین فرآیندهای منحصر به فرد در Lane های جداگانه نمایش داده می شوند. شکل زیر این اشتباه را نمایش می دهد.
راه حل این اشتباه شبیه مورد قبلی است یعن باید یک فرآیند واحد را در دو مورد تعریف نمود (در شکل زیر شان داده شده است).
یعنی رخدادهای آغاز و پایان تکراری را می بایست از مدل حذف نمود.
در این مورد که چند فرایند مختلف وجود داردو نیاز به چندین Pool است، راه حل اشتباه ۱ باید استفاده شود.
توجه به این نکته ضروری است که از لحاظ قواعد و ساختار غلط نیست که یک فرآیند دو رخداد آغاز و یا دو رخداد پایانی داشه باشد. به عنوان مثال، رخدادهای مختلفی می توانند یک فرآیند را در مکان های مختلفی آغاز کنند. همچنین، پایان فرآیند در وضعیت های مختلف امکانپذیر است. مثلا میتوان رفتار موفقیت آمیز و رفتار ناموفق را نام برد.
نتیجه گیری
در این مطلب مفهوم Swim Lane ها در BPMN را معرفی کردیم و اشاره شد که می تواند با Pool ها و Lane ها مدلسازی شود.
در نگاه اول هر دو نماد مشابهت های زیادی با هم دارند لیکن معنای کاملأ متفاوتی دارند.
یک Pool در برگیرنده یک فرآیند مستقل است در حالیکه یک Lane مانند یک مکانیزم کلاس بندی فعالیت عمل می کند. بر مبنای این تفاوت ها، روش ایجاد ارتباط و وابستگی نمادهای جریان در BPMN کاملأ متفاوت است.
در مورد ارتباطات بین Pool ها، تنها جریان های پیغام می توانند بکار روند و از سوی دیگر، فقط جریان های توالی می توانند در یک Pool و بین Lane ها استفاده شوند.
منبع: blog.goodelearning.com/bpmn/common-bpmn-modeling-mistakes-swimlanes
همچنین میتوانید برای آشنایی کامل با استاندارد BPMN سیر مطالعاتی را از اینجا مطالعه نمایید.