بلوغ فرایندهای کسب و کار، توصیف مسیر بهبود تکاملی سازمان است که از طریق آن فعالیت های کسب و کار متناقض نابالغ و نامنظم، به سمت بلوغ و فرایندهای منظم حرکت می کنند. به طوری که پیشرفت در هر مرحله منجر به بهبود انجام کار در مرحله بعدی می شود. بنابراین، استراتژی بهبود برگرفته از بلوغ فرایندهای کسب و کار، نقشه راه برای بهبود فرایند مستمر فراهم می کند و کمک می کند که نقص فرایندها در سازمان شناسایی شده و پیشرفت منطقی، گام به گام و هدایت شده صورت گیرد.
سازمانها نیاز به یک روش جامع و اصولی برای ارزیابی فرایندهای کسب و کار خود و محیط سازمانی برای تعیین خطرات برای پیاده سازی موفق برنامه های کاربردی سازمانی دارند. علاوه بر شناسایی خطرات، این روش نقشه راهی برای ارائه بهبود مورد نیاز در جهت افزایش موفقیت و مزایای برنامه های سازمانی است. بلوغ فرایندهای کسب و کار یک چارچوب ارزیابی براساس نقشه راه بهبود است که ثابت کرده با هر دو فرایند توسعه سیستم و توسعه نیروی کار، موفق عمل کرده است.
مدل بلوغ گارتنر
اغلب کسب و کارها، درک محدودی از فرایندهای کاری دارند و اگر درکی هم وجود داشته باشد، لزوماً جامع و سراسری برای کل سازمان نیست. به ندرت می توان سازمانی را یافت که قابلیت های فرایندی پراکنده خود را برای پشتیبانی از یک استراتژی مدیریت فرایندهای کسب و کار، تجمیع کرده باشد. این موضوع به عنوان دستاورد مدیریت فرایندهای کسب و کار، در حال تغییر است.
گروه گارتنر یک مدل ۶ مرحله ای برای بلوغ فرایندهای کسب و کار ارائه داده است که به عنوان راهنمایی برای ارزیابی بلوغ فرایندی سازمان ها مورد استفاده قرار بگیرد.
ازجمله مواردی که در این مدل بررسی خواهیم کرد، شرحی از عوامل معمول در گذر سازمان از هر فاز به فاز بعدی، ویژگی های هر فاز، قابلیت های مورد نیاز هر فاز و چالش های بالقوه آن است که به تفکیک هر یک را بررسی خواهیم کرد.
فازهای مدل بلوغ گارتنر
حرکت به سوی یک سازمان کاملاً فرایند گرا در فاز ۱ و با اذعان به این موضوع که فرصت های بهبود وجود دارد آغاز می شود اگرچه ممکن است این فرصت ها آشکارا مشخص نباشند. نیاز به جستجوی تغییرات عملیاتی در فاز ۲ منجر به “آگاهی از فرایند” می شود. همچنان که سازمان بیشتر در خصوص فرایندهایش آگاهی به دست می آورد، وارد فاز ۳ شده و کنترل بهتری کسب کرده و اتوماسیون برخی فرایندها را آغاز می کند. در نهایت مرزهای هر فرایند گسترش می یابند و در فاز ۴ سازمان این فرایندها و نیز فرایندهای مربوط به شرکای تجاری و مشتریان را یکپارچه می کند. با تکیه بر مدیریت روابط بین فرایندهای کسب و کار عمده، قابلیت ها افزایش می یابد و در فاز ۵، به صورت پویا اهداف استراتژیک به اجرای فرایندها پیوند داده می شود. این موضوع در نهایت منجر به ایجاد ساختار کسب و کار چابک در فاز ۶ می شود که بالاترین سطح بلوغ مدیریت فرایندهای کسب و کار است.
منحنی که در مدل بلوغ مدیریت فرایندهای کسب و کار می بینید نشان دهنده میزان تلاش و به تبع آن مزایایی است که در هر فاز حاصل می شود. با ورود به هر فاز پیشرفته تر، شیب منحنی نشان می دهد که کار بیشتری باید انجام پذیرد ولی مقدار برگشتی نیز بیشتر است. این موضوع نشانه بارز بلوغ است: خردمندی در سرمایه گذاری موجب افزایش سود می شود.
فاز۱:اذعان به ناکارآمدی عملیاتی
فاز۲: آگاهی از فرایند
فاز۳: اتوماسیون و کنترل داخلی فرایند
فاز۴: اتوماسیون و کنترل بین فرایندی
فاز۵: کنترل ارزیابی سازمان
فاز۶: ایجاد ساختار کسب و کار چابک
منبع: فصلنامه مهرفا