در این مطلب می توانید خلاصه مقاله Modelling emergency response process using case management model and notation را مطالعه نمایید. در این مقاله در خصوص فرایند واکنش به شرایط اضطراری با استفاده از استاندارد CMMN توضیحاتی ارائه شده است. به این دلیل در این فرایند از استاندارد CMMN استفاده شده است که به دلیل ماهیت خاص این فرایند، امکان مدلسازی آن با استاندارد BPMN وجود ندارد.
در این قسمت میخواهیم شما را با یکی از کاربرد های جالب و مفید و پرکاربرد زبان مدل سازی CMMN آشنا کنیم. یکی از فرایندهایی که در هر شرکت میتوان مشاهده کرد، فرایند واکنش به شرایط اضطراری است. که ذیل الزامات استاندارد ISO 45001 نیز عنوان شده است. در استاندارد ISO45001:2018 در بند ۸-۲ تحت عنوان: آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری، استاندارد الزام دارد که سازمان باید فرایندهای مورد نیاز برای آمادگی و واکنش نسبت به وضعیت های اضطراری بالقوه شناسایی شده را ایجاد ،اجرا و نگهداری نماید. لذا به نظر می رسد خواندن این مقاله برای اکثر سازمانها می تواند مفید بوده و دیدی وسیع نسبت به کاربرد CMMN به آنها ارایه نماید.
علاوه بر این در بند ۴-۴ استاندارد ISO45001:2018 در خصوص مبحث مدیریت فرآیندها، الزامات ذیل بیان شده است:
سازمان باید یک سیستم مدیریت ایمنی و سلامت شغلی شامل فرآیندهای مورد نیاز و تعاملات آنها مطابق با این سند را ایجاد، اجرا، نگهداری و به طور مداوم بهبود دهد.
واکنش در شرایط اضطراری یک فرآیند دانش محور است که مدل سازی و اتوماسیون آن بسیار سخت است. این در درجه اول به ماهیت غیرقابل پیش بینی و تکرار ناپذیری این فرایند مربوط می شود که مشخصه چنین فرآیندهایی است.
روش‌های مدلسازی سنتی، بسیار سخت و غیر قابل انعطاف هستند و به طور موثر از انعطاف‌پذیری و پویایی (که لازمه این گونه از فرایندها است) فرآیند واکنش در شرایط اضطراری پشتیبانی نمی‌کنند. Case Management Model and Notation (CMMN) یک استاندارد مدلسازی است که توسط کنسرسیوم Object Management Group (OMG) برای استانداردسازی مدلسازی رویکرد مدیریت پرونده منتشر شده است.
هدف از این مقاله نشان دادن چگونگی استفاده از CMMN برای مدلسازی فرآیند واکنش در شرایط اضطراری است. نویسندگان از CMMN برای ساختن یک مدل الگو برای فرآیند پاسخ به شرایط اضطراری عمومی استفاده می کنند. این مدل را می توان به راحتی در میان ابزارهای مدلسازی مختلف یا پلتفرم های اجرایی گسترش داد یا با اعمال تغییراتی اجرا نمود. علاوه بر این، آنها یک مطالعه موردی از یک فرآیند مدیریت سیل را به عنوان یک مثال عینی از استفاده از CMMN در مدلسازی فرآیند واکنش در شرایط اضطراری ارائه می‌کنند. در نهایت، آنها به این نتیجه رسیدند که CMMN پتانسیل زیادی برای مدلسازی فرآیندهای مبتنی بر پرونده مانند فرایند واکنش در شرایط اضطراری دارد.
واکنش در شرایط اضطراری یکی از بحرانی ترین مراحل در مدیریت شرایط اضطراری است. زمان در این فرایند بسیار مهم و حیاتی است، از پیش تعریف کردن همه سناریوهای پاسخ ممکن در این فرایندبسیار دشوار است، این فراینددانش محور بوده و ساختارناپذیر است و درنهایت این فرایند بسیار پویا و تغییر پذیر است.
در فرایند پاسخ به شرایط اضطراری، استثناها معمولا رخ می دهن دو جزء ذات آن می باشند و هر بار که یک حادثه اضطراری رخ می دهد، عناصر غیرعادی بسیاری پدیدار می شوند. [۵، ۶]. بنابراین، فرایندپاسخ به شرایط اضطراری باید مقیاس پذیر (قابل اندازه گیری)، انعطاف پذیر و سازگار باشد [۷-۹]. با این حال، مدل سازی و طراحی یک سیستم نرم افزاری برای پشتیبانی از الزامات فرایند پاسخ به شرایط اضطراری چالش برانگیز است.
پاسخ به شرایط اضطراری به حوزه کاربردی جذاب برای پیاده سازی رویکرد مدیریت پرونده تبدیل شده است. با این حال، مدلسازی فرآیند واکنش در شرایط اضطراری بسیار پیچیده است و این به ماهیت غیرقابل پیش‌بینی و تکرار نشدنی چنین فرآیندی بازمی‌گردد.
هر حادثه اضطراری به ویژه در حوادث اضطراری در مقیاس بزرگ، منحصر به فرد است. علاوه بر این، هر حادثه اضطراری بر اساس نوع، اندازه و پیچیدگی شرایط بوجود آمده، به فعالیت‌ها و پروتکل‌های واکنشی متفاوتی نیاز دارد. بنابراین، داشتن یک مدل از پیش تعریف شده کامل برای انواع واکنش اضطراری غیرعملی است.
چنین پرونده ای نیاز به یک رویکرد مدلسازی انعطاف پذیر دارد که می تواند به تدریج و در طی زمان اصلاح (بهینه) و نگهداری شود. علاوه بر این، مدل باید برای رسیدگی به استثناها و راهنمایی کارکنان دانشی (مانند پاسخ دهندگان اضطراری) سازگار باشد.
متأسفانه، رویکردهای مدلسازی فرآیندمحور سنتی (مانند مدلسازی فرآیند کسب‌وکار و نمادگذاری (BPMN)) در پشتیبانی از چنین الزاماتی شکست می‌خورند.
رویکرد مدیریت پرونده همراه با استاندارد مدلسازی CMMN (مدل مدیریت مورد و نمادگذاری یا CMMN روشی انعطاف‌پذیر برای مقابله با پیچیدگی فرآیند واکنش به شرایط اضطراری فراهم می‌کند. از CMMN می توان برای تعریف مدل اولیه واکنش اضطراری بر اساس بهترین شیوه ها، پروتکل ها، مقررات یا برنامه های عملیات اضطراری موجود و شناخته شده استفاده کرد.
سپس مدل CMMN می‌تواند به راحتی برای پاسخگویی به نیازهای اضطراری یا اتخاذ بهترین شیوه‌های جدید آموخته‌شده از موارد قبلی، اصلاح شود. CMMN همچنین می تواند برای تعریف یک الگوی راه حل برای توسعه یک سیستم پاسخ اضطراری مبتنی بر پرونده استفاده شود. این سیستم به عنوان راهنمایی برای پرسنل واکنش اضطراری در رسیدگی به حوادث اضطراری عمل می کند. با این وجود، CMMN هنوز یک استاندارد جدید است.
هدف این مقاله نشان دادن چگونگی استفاده از CMMN برای مدلسازی فرآیند واکنش به شرایط اضطراری است. این مقاله یک مدل سازی CMMN از یک فرآیند واکنش اضطراری عمومی و همچنین مطالعه موردی فرآیند مدیریت سیل را توصیف می کند. علاوه بر این، این مقاله به تشریح معنایی اجرای چنین مدلی با توجه به مشخصات استاندارد CMMN OMG می‌پردازد. با این حال، ملاحظات اجرایی مدل CMMN به دلیل عدم وجود پلت فرم های اجرایی بالغ (موتور) در محدوده این مقاله نیست.
مدلسازی فرآیندها را میتوان به طور کلی به دو رویکرد اصلی طبقه‌بندی کرد: فعالیت محور و داده محور
گروه مدیریت شی CMMN 1.0را در می ۲۰۱۴ منتشر کرد. بعداً، در دسامبر ۲۰۱۶، CMMN 1.1 را منتشر کرد که به مشکلات فنی گزارش شده مربوط به نسخه اول CMMN 1.0 می پردازد. توسعه CMMN تحت تأثیر بسیاری از ایده ها و مفاهیم موجود در ادبیات و همچنین برخی از محصولات تجاری قرار گرفته است. یک آموزش فوق العاده در مورد CMMN 1.0 را می توانید در اینجا بیابید.
هیچ فعالیت استاندارد جهانی برای فرآیند واکنش اضطراری وجود ندارد. فرآیند واکنش اضطراری بر اساس نوع، اندازه و پیچیدگی حادثه رخ داده، متفاوت است. بنابراین داشتن یک مدل واحد و کامل برای انواع فرآیند واکنش اضطراری غیرممکن است. به طور مشابه، پاسخ به حوادث اضطراری بدون وجود راهنمای عمومی یا برنامه اولیه اثر بخش نیست.
خوشبختانه CMMN موثرترین و کارآمدترین راه حل را برای این موضوع ارائه می دهد. CMMN را می توان برای تعریف یک مدل انعطاف پذیر که شامل فعالیت های ضروری فرآیند واکنش اضطراری است و به عنوان یک الگوی راهنما برای پرسنل واکنش اضطراری عمل می کند. این مدل CMMN همچنین می تواند گسترش یابد یا برای توسعه یک سیستم واکنش اضطراری مبتنی بر پرونده استفاده شود. ( case-based emergency response system).
به طور کلی، فرآیند واکنش در شرایط اضطراری چهار مرحله اساسی را دنبال می کند.
- آگاهی از موقعیت (Situational Awareness)
- فعال سازی منابع (Resources Activation)
- هماهنگی منابع (Resources Coordination)
- غیر فعال سازی منابع (Resources Demobilization)
در ادامه در این مقاله هر ۴ مرحله فوق با استفاده از زبان مدل سازی CMMN و انواع نمادهای آن مدل سازی شده است و تمامی اجزاء این مدل به طور کامل تشریح شده به طوری که خوانند بتواند درک درست و کاملی از مدل داشته باشد.
در پایان برای درک مطالب فوق حتما توصیه می شود در صورت علاقه به این موضوع این مقاله خوانده شود. برای دریافت مقاله اصلی روی عنوان پایین کلیک کنید.
