فرآیندکاوی، شکاف بین مدیریت فرآیند کسب و کار (BPM) و هوشمندی کسب و کار (BI) را پر میکند.
امروزه مقدار بسیار زیادی از اطلاعات در مورد فرآیندهای کسب و کار توسط سیستمهای اطلاعاتی و در بستر مکانیزه، در قالب “لاگ رویداد” ثبت میشود. البته این موضوع در مورد همه سازمان ها و شرکت ها مصداق ندارد ولی به هر حال کم و بیش اینطور است که فعالیتها از طریق سیستم ها انجام میشوند. منظور از سیستم یا سیستم های شبیه ERP است یا سیستم های فرایند محور که با ابزارهای گردش کار یا BPMS ها تولید شده اند.
علیرغم موجود بودن چنین اطلاعاتی، اکثر سازمانها مشکلاتشان را بیشتر بر اساس شهود تشخیص میدهند تا اینکه بر اساس واقعیت عملی موجود نسبت به آنها تصمیم گیری کنند.
فرآیندکاوی یک رشتهی نوین بر مبنای دو رویکرد مدیریت فرآیند و داده کاوی است و نه تنها سازمانها را قادر میسازد تا از اطلاعات ذخیره شده در سیستم هایشان به طور کامل بهره مند شوند، بلکه میتوانند از آن برای بررسی هماهنگی فرآیندها، شناسایی مشکلات و پیش بینی مسائل آتی استفاده کنند.
شرکتها از سیستمهای اطلاعاتی برای بهبود فرایندهای تجاری استفاده میکنند. برنامه ریزی منابع سازمانی ( ERP) و سیستمهای مدیریت گردش کار (WFMS)که نسل قبل نرم افزارهای BPMS هستند و سیستم های BPMS، انواع سیستمهای غالب اطلاعاتی هستند که برای پشتیبانی و اجرای فرآیندهای تجاری مورد استفاده قرار میگیرند. فرآیندهای کسب و کار مانند تدارکات، عملیات، حمل و نقل، فروش و منابع انسانی را به سختی میتوانند بدون دخالت و یکپارچگی سیستمهای اطلاعاتی که فعالیتهای مربوطه را در شرکتهای مدرن پشتیبانی و نظارت میکنند، متصور شد. یکپارچگی در حال افزایش سیستمهای اطلاعاتی نه تنها ابزارهایی برای افزایش کارایی و راندمان فراهم میکند، بلکه راهی برای دسترسیهای جدید به دادهها و تجزیه و تحلیل آنها را باز میکند. هنگامی که سیستمهای اطلاعاتی برای پشتیبانی و خودکارسازی فرایندهای کسب و کار استفاده میشوند، داده هایی را تولید میکنند. این دادهها میتوانند برای بهبود تصمیمات تجاری مورد استفاده قرار گیرند.
استفاده از تکنیکها و ابزار برای تولید اطلاعات از دادههای دیجیتال، هوش تجاری (BI ) نامیده میشود. رویکردهای برجسته BI، پردازش تحلیلی آنلاین ( OLAP) و داده کاوی هستند (کمپر و همکاران، ۲۰۱۰). ابزار OLAP ، تجزیه و تحلیل دادههای چند بعدی را با استفاده از اپراتورهایی مانند roll-up و drill-down ، تکه کردن و بریدن، تقسیم و ادغام ممکن میسازند (کمپر و همکاران، ۲۰۱۰، صفحات ۹۹-۱۱۶). داده کاوی عمدتاً برای کشف الگوها در مجموعه دادههای بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد (کمپر و همکاران، ۲۰۱۰، ص ۱۱۳).
با این حال، دسترسی به این دادهها نه تنها میتوانند به عنوان یک منبع جدید اطلاعات، مثمر ثمر واقع شوند، بلکه میتوانند به یک شرکت ضرر برسانند. پدیده سرریز اطلاعات ( کمپر و همکاران، ۲۰۱۰، صص ۵۴-۵۷) انفجار اطلاعات (وان در آلتس، ۲۰۱۱ صص. ۱-۳) و دادههای بزرگ (چن و همکاران، ۲۰۱۲) چندین مشکل ناشی از دسترسی به مقدار زیادی از دادهها را نشان میدهند. انسانها تنها میتوانند در یک محدوده زمان مشخص اطلاعات محدودی را مدیریت کنند. هنگامی که اطلاعات بیشتر و بیشتری در دسترس قرار میگرد، چگونه میتوان آنها را به طور معنی داری بدون خسته کردنِ مخاطب انسانی استفاده کرد؟
داده کاوی تجزیه و تحلیل دادهها برای پیدا کردن روابط و الگوها است. الگوها یک انتزاع از دادههای تجزیه و تحلیل هستند. انتزاع پیچیدگی را کاهش میدهد و اطلاعاتی را برای گیرنده فراهم میکند. هدف “فرآیندکاوی” استخراج اطلاعات در مورد فرآیندهای تجاری است (وان در آلتس، ۲۰۱۱، ص ۱). فرآیند استخراج شامل “تکنیک ها، ابزارها و روشهای کشف، نظارت و بهبود فرآیندهای واقعی با استخراج دانش از گزارشهای رویدادها ” است (وان در آلتس و همکاران، ۲۰۱۲، ص ۱۵). داده هایی که در طی اجرای فرآیندهای کسب و کار در سیستمهای نرم افزاری تولید میشوند، برای بازسازی مدلهای فرآیند به کار گرفته میشوند. این مدلها برای تجزیه و تحلیل و بهینه سازی فرآیندها مفید هستند. فرآیندکاوی یک رویکرد نوآورانه است و یک پل بین داده کاوی (BI) و مدیریت فرآیند کسب و کار (BPM) ایجاد میکند.
فرآیندکاوی در اواخر دهه ۱۹۹۰ در زمینهی تجزیه و تحلیل فرآیندهای مهندسی نرم افزار (کوک و وولف، ۱۹۹۸) توسط کوک و ولف تکامل یافته است. آگراوال و گانوپولوس (آگراوال و همکاران، ۱۹۹۸) و هربست و کاراگیانیس ( هربست و کاراگیانیس ۱۹۹۸) فرآیندکاوی را وارد چارچوب مدیریت گردش کار کردند. یافتههای عمده و مفید در این زمینه، تنها در دهه گذشته، توسط ون در آلست و دیگر محققین، با توسعه الگوریتمهای فرآیندکاوی بالغ و پرداختن به انواع چالشهای مرتبط با موضوع (Van der Aalst 2011) به دست آمدهاند. این امر به توسعهی خوبی از روشها و ابزار که برای دانشمندان و محققین در دسترس هستند منجر شده است.
مطلب بعدی: معرفی مفاهیم پایه فرآیندکاوی