برای اهمیت فرایندکاوی لطفا به تصویر و جمله بسیار مهم آقای دمینگ دقت کنید:
از سوی دیگر همانطور که می دانید در حال حاضر داده با ارزش ترین چیزی است که در دنیا وجود دارد و سازمان های زیادی با استفاده از این داده ها به نتایج و درآمدهای فوق العاده دست یافته اند.
در این مطلب در نظر داریم به معرفی برخی از مهم ترین نرم افزارهای فرایندکاوی که از قابلیت های ویژه ای برخوردار بوده و در ایران نیز قابل استفاده هستند بپردازیم.
مبنای تهیه این نوشته گزارش موسسات معتبر گارتنر، فورستر و اورست است به علاوه تجربیات مختلف تیم فرایندکاوی ما که طی چندین سال با نرم افزارهای مختلف فرایندکاوی کار کرده و بصورت تخصصی آنها را مورد بررسی قرار داده است.
یک موضوع مهم دیگر: آیا می دانید برای استقرار فرایند کاوی نیازی به خرید نرم افزار نیست و از برخی از ابزارهای موجود در دنیا می توانید برای این منظور استفاده کنید؟ فقط کافی آنها را یاد بگیرید. در این مطلب در نظر داریم برخی از ابزارهای فرایندکاوی که بدون پرداخت هزینه می توانید در سازمان خود مستقر کنید را معرفی نماییم. البته تعداد این نرم افزارها زیاد است ولی مواردی رو ارائه می کنیم که خودمون تجربه کار و پیاده سازی آنها را داریم.
در دنیا نرم افزارهای زیادی در حوزه فرایندکاوی وجود دارد. برخی از آن ها open source و رایگان و برخی از آنها نسخه سازمانی و پولی هستند. موضوعی که باید در نظر گرفت دسترس پذیری این نرم افزارها در ایران است.
سازمان‌ها برای انجام فرآیندکاوی با دو مشکل اساسی مواجه هستند:
- انتخاب ابزار مناسب
- هزینه خرید نرم‌افزار
حال تصور کنید باتوجه‌به نوظهور بودن پیاده‌سازی فناوری فرآیندکاوی و عدم درست انتخاب نرم‌افزار مناسب ممکن است سازمان با چه تبعاتی مواجه شود؟! هزینه‌های بالا، عدم کارایی و کفایت مورد انتظار برای سازمان‌ها و…
در واقع می‌توان گفت در قدم اول منطقی نیست سازمان هزینه زیادی بابت خرید نرم‌افزار بپردازد!
ازاین‌رو تیم ما باتکیه بر تجربه و دانش فنی خود و تحقیقات بسیار رویکردی را پیشنهاد میکند تا سازمان های ایرانی بدون پرداخت هزینه نرم‌افزار فرایندکاوی، بتواند از مزایای چشمگیر و شگفت‌انگیز فرایندکاوی بهره‌مند شوند. در واقع پیشنهاد ما این است که در بدو امر و در ابتدای راه استفاده از فرایندکاوی، سازمان بتواند با استفاده از نرم افزارهای رایگان، فرایندکاوی را در سازمان خود انجام دهد. بدین معناست که هزینه خرید ابزار فرآیندکاوی دیگر بر عهده سازمان‌ها نخواهد بود.
بر همین اساس در این مطلب چند نرم افزار فرایندکاوی که با توجه به وجود برخی محدودیت های نه چندان جدی در سازمان های ایرانی بدون پرداخت هزینه قابل استفاده هستند را مورد بررسی قرار داده ایم.
نرم افزار فرایندکاوی Disco
ابزارهای فرآیندکاوی اولین بار به صورت حرفه‌ای در سال 2004 توسط یک تیم دانشگاهی با توسعه نرم افزار Prom ایجاد شدند ولی در سال 2010 شرکت Fluxicon نرم افزار Disco را برای استفاده های صنعتی توسعه دادند. در واقع می توان چنین گفت که نرم افزار Disco نخستین نرم افزار تجاری فرایندکاوی در دنیا به شمار میرود.
نرم افزار Disco محبوبت ترین نرم افزار stand alone فرایندکاوی دنیا از نگاه موسسه معتبر گاتنر است. نرم افزار stand alone یعنی نرم افزاری که قابلیت نصب بر روی یک سیستم کامپیوتری را بصورت مستقل دارد. stand alone بودن نرم افزار ویژگی های مثبت زیر را به همراه دارد:
- وابسته به کیفیت اینترنت نیست.
- داده های سازمان شما در فضای سایبر بارگذاری نخواهد شد و امنیت اطلاعات شما حفظ میگردد.
انواع لیسانس های ارائه شده توسط نرم افزار Disco عبارتند از:
- دمو: برای اهداف آموزشی کاربرد دارد و امکان ورود 5 میلیون لاگ به نرم افزار برای مدت نامحدود در این نسخه وجود دارد.
- آکادمیک: امکان ورود 5 میلیون لاگ به نرم افزار به مدت حداقل یک ماه
- اینترپرایز: باید نسبت به خرید این نوع لیسانس اقدام شود. هزینه خرید لیسانس اینترپرایز نرم افزار Disco بصورت ماهانه حدودا هزار دلار است.
از مهم ترین نقاط قوت نرم افزار Disco می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آماده سازی داده‌های و فیلتر کردن با کیفیت بالا. یکی از مهمترین بخش‌ها در فناوری فرآیندکاوی تمرکز بر داده‌های مناسب است. این کار در فعالیت فرآیندکاوی با فیلتر کردن داده‌ها انجام می‌شود. فیلتر کردن داده‌ها به این معناست که بتوانیم بر فرآیندهای با فعالیت‌ها، ارتباطات و ویژگی هایمورد نظر متمرکز شویم . از این منظر نرم افزار Disco نمره عالی دریافت می‌کنند.
- قابلیت بالا در تحلیل و بهبود فرایندها. در این قسمت هریک از نرم افزارهای فرایندکاوی قابلیت‌های منحصر به فرد خود را دارند اما پکیج Disco قابلیت‌های مناسبی در استفاده از انواع الگوریتم‌های بررسی انطباق، نمودارهای مصورسازی و خوشه‌بندی را برای تحلیل و بهبود فرآیند ارائه میکند.
- stand alone بودن نرم افزار
- کاربرپسندی بالای این نرم افزار و سادگی کار با آن برای کاربران غیرحرفه ای
از مهم ترین نقاط ضعف نرم افزار Disco می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نداشتن ماژول بررسی انطباق
- تنوع نه چندان بالا در داشبوردهای مدیریتی
پس می توان نتیجه گیری کرد در ایران و بدون پرداخت هزینه می توان از نرم افزار Disco با برخی محدودیت های قابل چشم پوشی استفاده کرد.
نرم افزار فرایند کاوی celonis
نرم افزار celonis یک نرم افزار فرایندکاوی تحت وب می باشد که شما می توانید بصورت رایگان از طیف وسیعی از قابلیت های این نرم افزار بدون محدودیت استفاده نمایید. تنها محدودیت این نرم افزار حجم یک گیگا بایتی لاگ هایی است که می توانید وارد نرم افزار کنید.
نکته جالب اینکه تیم ما در یکی از پروژه های واقعی فرایندکاوی، یک لاگ از سیستم تدارکات یک سازمان بزرگ دریافت کرد که حجم فایل به ازای هشت سال اجرای فقط 14 مگا بایت بود. پس حالا حالا ها این ظرفیت یک گیگا بایت تکمیل نخواهد شد. چنانچه اگر این ظرفیت تکمیل شد می توانید یک حساب کاربری جدید برای سازمان خود بسازید.
برای ایجاد حساب کاربری جهت بکارگیری نرم افزار celonis می توانید از طریق لینک پایین اقدام نمایید.
https://signup.celonis.com/ui/sign-up/get-started
شاید تنها نقطه ضعف نرم افزار celonis تحت وب بودن و بر اساس کلود بودن آن است. یعنی مجبور هستید اطلاعات خود را در فضای ابری مربوط به این نرم افزار بارگزاری کنید.
این ریسک را می توان با اعمال تغییرات اندکی در لاگ های مربوطه مدیریت کرد. به این معنی که برخی از اطلاعات مثل نام افراد یا نام فعالیت ها را بصورت رمزگذاری شده وارد کرد.
از مهم ترین نقاط قوت نرم افزار celonis می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آماده سازی داده‌های و فیلتر کردن با کیفیت بالا.
- قابلیت بالا در تحلیل و بهبود فرایندها.
- کاربرپسندی بالای این نرم افزار و سادگی کار با آن
- داشتن ماژول بررسی انطباق
- تنوع بالا در داشبوردهای مدیریتی
مهم ترین نقطه ضعف نرم افزار celonis می توان به تحت وب بودن نرم افزار اشاره کرد.
پس می توان نتیجه گیری کرد در ایران و بدون پرداخت هزینه می توان از نرم افزار celonis با برخی محدودیت های قابل چشم پوشی استفاده کرد.
نرم افزار فرایندکاوی PMTK
برای دانلود این نرم افزار می توانید به آدرس https://pmtk.fit.fraunhofer.de مراجعه نمایید.
از مهم ترین نقاط قوت نرم افزار PMTK می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قابلیت ارائه مدل های BPMN2 و ویرایش آنها
اگر علاقمند به تحلیل فرآیندهای خود همراه با نمودارهای مختلف هستید بهترین انتخاب برای شما PMTK است. این ابزار کمک می کند از طریق نمودارهای مختلف بینش های ارزشمندی از داده های فرآیندی خود به دست آورید.
اگرچه این ابزار یک نسخه از پکیج PM4Py پایتون است با این حال برای کار با این ابزار احتیاج به هیچ نوع کد نویسی ندارید. این ابزار طیف وسیعی از قابلیت های فیلتر کردن را پشتیبانی می کند. همچنین می توانید با استفاده از آن مدل های حاصل شده از داده های فرآیند خود را اصلاح کنید و به طور دستی مدل را تغییر دهید.
نرم افزار فرایندکاوی ProM
نرم افزار ProM نیز یکی از نرم افزارهای فرایندکاوی stand alone به شمار می رود.
این ابزار اولین ابزار جامع فرآیندکاوی است که توسط تیم Fluxicon توسعه پیدا کرده است . ابزار prom به صورت متن باز (open source) در دسترس است . یعنی علاوه بر آن که شما به صورت رایگان از آن می توانید استفاده کنید می توانید به آن پکیج دلخواه خود را اضافه کنید.
اگرچه ابزار PRom در مقایسه با ابزارهای تجاری مانند سلونیس و دیسکو به اندازه کافی User Freindly نیست اما تقریبا وسیع ترین طیف از قابلیت های فرآیندکاوی را در خود جا داده است. در واقع متن باز بودن این ابزار کمک کرده تا بسیاری از پژوهشگران و دانشمندان فرآیندکاوی ایده های خود را در قالب پکیج های متنوع در این ابزار وارد کنند. بنابراین انواع مدل ها و الگوریتم های کشف فرآیند بررسی انطباق خوشه بندی پیش بینی و … در این ابزار قرار گرفته اند.
علاقمندان به حوزه فرآیندکاوی که دوست دارند از قابلیت های حرفه ای فرآیندکاوی به صورت رایگان بهره مند شوند به هیچ وجه استفاده از ابزار پروم را رد نخواهند کرد.
به زودی تکمیل خواهد شد.