تکنیک مدلسازی داده (Data Modelling) در تحلیل کسب و کار

هدف از مدلسازی داده در تحلیل کسب و کار

یک مدل داده، موجودیت­ها یا شیء داده ­های مرتبط با یک حوزه، ویژگی­ هایی که برای توصیف آن بکار می­رود و روابط میان آنها را برای فراهم نمودن مجموعه­ ای از معانی مشترک به منظور تحلیل و اجرا شرح می­دهد.

شرح تکنیک مدلسازی داده در تحلیل کسب و کار

یک مدل داده معمولاً شبیه دیاگرامی است که بوسیله توصیف­های متنی پشتیبانی می­شود. این مدل اجزائی را که برای کسب و کار مهم هستند (مانند افراد، مکان­ها، چیزها و تبادلات کسب و کار)، ویژگی­های مرتبط با آنها و روابط مهم میان آنها را بصورت تصویری به نمایش می­ گذارد. مدل­های داده بطور گسترده­ ای هم در استخراج و تحلیل و طراحی الزامات و هم برای پشتیبانی از اجرا و بهبود مستمر بکار گرفته می­شوند.

انواع مختلفی از مدل­های داده وجود دارند:

• مدل داده مفهومی: از هر راهکار یا تکنولوژی مستقل است و می­تواند برای نمایش چگونگی دریافت اطلاعات کسب و کار مورد استفاده قرار گیرد. این مدل می­تواند برای ایجاد یک لغتنامه منسجم که اطلاعات کسب و کار و روابط میان آن اطلاعات را توصیف می­کند بکار گرفته شود.
• مدل داده منطقی:تجریدی از مدل داده مفهومی است که قواعد کسب و کار را برای مدیریت رسمی یکپارچگی داده و روابط مربوطه بکار می­گیرد.
• مدل داده فیزیکی: بوسیله متخصصین اجرایی حوزه مورد نظر برای توصیف چگونگی سازماندهی فیزیکی یک پایگاه داده استفاده می­شود. این مدل به دغدغه­ هایی مانند عملکرد، همزمانی و امنیت اشاره دارد.

مدل­های داده مفهومی، منطقی و فیزیکی برای مقاصد مختلفی توسعه داده می­شوند و حتی زمانی که حوزه مورد توجه آنها یکسان است، ممکن است دارای تفاوت­های قابل توجهی باشند.

مدل­های داده منطقی و فیزیکی شامل اجزاء خاصی برای پشتیبانی از راهکار مربوطه هستند و بطور معمول بوسیله ذینفعانی که در اجرای راهکارهای فنی خاص دارای تخصص و تجربه هستند توسعه داده می­شوند.

اجزاء

موجودیت یا کلاس

در یک مدل داده، سازمان داده­ ها را بر روی موجودیت­ها (یا کلاس­ها یا شیء داده ­ها) نگهداری می­کند. یک موجودیت ممکن است چیزی فیزیکی (مانند یک انباره)، چیزی سازمانی (مانند یک ناحیه فروش)، چیزی تجریدی (مانند یک خط محصول)، یا یک رخداد (مانند یک قرار ملاقات) باشد. یک موجودیت شامل ویژگی­هایی است و با دیگر موجودیت­های مدل در ارتباط است.

در یک نمودار کلاس، موجودیت­ها بعنوان کلاس­ها در نظر گرفته می­شوند. مانند یک موجودیت در یک مدل داده، یک کلاس شامل ویژگی­هایی است و با دیگر کلاس­ها در ارتباط است. همچنین یک کلاس شامل عملیات یا کارکردهایی است که شرح می­دهند چه کارهایی می­تواند با کلاس انجام داد، مانند تهیه یک فاکتور یا افتتاح یک حساب بانکی.

هر نمونه از یک موجودیت یا کلاس دارای علامتی منحصر به فرد خواهد بود که آن را بعنوان قسمتی از دیگر نمونه­ ها معرفی خواهد نمود.

ویژگی

یک ویژگی، بخش خاصی از اطلاعات مرتبط با یک موجودیت را مشخص می­کند و شامل این است که چه مقدار اطلاعات می­تواند در آن جذب شود، ارزش­های قابل پذیرش آن چیست و نوع اطلاعاتی که ارائه می­دهد کدامند. ویژگی­ها می­توانند در یک لغتنامه داده شرح داده شوند. ارزش­های قابل پذیرش بوسیله قواعد کسب و کار معین می­شوند.

ویژگی­ها می­توانند شامل مواردی مانند زیر باشند:

نام: یک اسم منحصر به فرد برای ویژگی مورد نظر. دیگر نام­هایی که به وسیله ذینفعان بکار برده می­شوند، بعنوان نام مستعار در نظر گرفته خواهند شد.

• ارزشها/معانی: شامل لیستی از ارزش­های قابل پذیرش برای ویژگی مورد نظر است. این لیست ممکن است بعنوان یک فهرست یا بعنوان شرحی از فرمت­های مجاز برای داده (شامل اطلاعاتی مانند تعداد ویژگی­ها) باشد.
• توصیف: تعریف ویژگی مورد نظر در زمینه مرتبط با راهکار.

رابطه یا وابستگی

روابط بین موجودیت­ها ساختار مدل داده را شکل می­دهند و بطور خاص بیان می­کنند که کدام موجودیت­ها با یکدیگر ارتباط دارند و نحوه این ارتباط چگونه است. مشخصات یک رابطه تعداد دفعات مجاز ایجاد رابطه بین دو طرف را بیان می­کند (برای مثال هر مشتری دقیقا با یک حوزه فروش در ارتباط است، در حالیکه یک حوزه فروش ممکن است با صفر، یک یا تعداد زیادی مشتری در ارتباط باشد).

نمودارها

هم مدل­های داده و هم مدل­های کلاس ممکن است یک یا تعداد زیادی نمودار داشته باشند که موجودیت­ها، ویژگی­ها و روابط را نشان می­دهند.

نمودار در یک مدل داده، نمودار موجودیت-رابط نامیده می­شود. نام نمودار در یک مدل کلاس، نمودار کلاس است.

متاداده

یک مدل داده شامل متاداده­ای است که شرح می­دهد موجودیت­ها چه چیزی ارائه می­دهند، چه موقع و به چه دلیل آنها تولید شده یا تغییر کرده­اند و چگونه، چند وقت یکبار و به وسیله چه کسی باید استفاده شوند.

برگرفته از استاندارد BABOK