تبدیل داده‌های آشفته فرایندی به سودآورترین محرک‌های کسب‌وکار
نویسندگان: توبیاس زوینگمان و طارق منیر – ۱۸ جولای ۲۰۲۵
طارق منیر مشاور برجسته تحول دیجیتال است که به مدیران مالی شرکت‌های Fortune 500 کمک کرده تا بینش‌های فرایندی را به سود واقعی تبدیل کنند.
داده‌های ERP خسته‌کننده‌اند و معمولاً خسته‌کننده‌ترین داده‌ها سودآورترین هستند. چرا؟ چون کمتر کسی به آن‌ها توجه می‌کند. حتی اگر هم کسی نگاه کند، بعد از ۱۵ کلیک خسته می‌شود.
اما در دل همین لاگ‌های بی‌پایان تراکنش‌ها – تأییدها، ردها، تأخیرهای عجیب – کل فرایندهای کسب‌وکار شما نهفته است؛ بدون فیلتر. و اگر ابزارهای درست هوش مصنوعی را داشته باشید، همین آشفتگی می‌تواند به نقشه راه سودآوری تبدیل شود.
طارق نشان داده است که چطور شرکت‌هایی مثل پپسی‌کو داده‌های کسل‌کننده فرایند را به موفقیت مالی تبدیل کردند. یکی از مشتریانش به‌تازگی فهمید که بیشترین بازگشت سرمایه از هوش مصنوعی، نه از یک آزمایشگاه نوآوری گران، بلکه از یک بینش ۳۰ هزار دلاری درباره یک فرایند ساده به‌دست آمده است.
درک الگوهای پنهان فرایندی
شرکت‌ها سالانه حدود ۲۰٪ از درآمدشان را به دلیل ناکارآمدی فرایندها از دست می‌دهند. جالب اینجاست که راه‌حل همین مشکلات در دل سیستم‌های فناوری موجودشان پنهان است. کافی است داده‌ها خوانده، تحلیل و درست تفسیر شوند – کاری که هوش مصنوعی به‌خوبی انجام می‌دهد.
هر تراکنش در ERP، CRM یا ابزارهای تأمین‌کننده، اثری دیجیتال به نام «لاگ رویداد» به‌جا می‌گذارد. از صدور یک فاکتور گرفته تا تأیید سفارش خرید یا جابه‌جایی تیکت پشتیبانی بین واحدها – همه ثبت می‌شوند.
فرآیندکاوی روشی تحلیلی برای کشف آن چیزی است که واقعاً در فرایندهای شما اتفاق می‌افتد، نه چیزی که فکر می‌کنید اتفاق می‌افتد. مثل گرفتن یک عکس رادیولوژی از کل زنجیره فرایندی شماست. این تصویر ناکارآمدی‌ها، گلوگاه‌ها، دوباره‌کاری‌ها، شکاف‌های انطباقی و فرصت‌های اتوماسیون را آشکار می‌کند.
مثلاً در یک فرایند سفارش تا دریافت وجه (Order-to-Cash) در محیط SAP نتایج زیر به دست آمد:
- واقعیت: ۷ تا ۹ تحویل‌گیری برای هر سفارش (در حالی‌که مستندات می‌گفت ۴ بار)
- تأخیرهای پنهان: میانگین ۶۵ روز چرخه، با استثناهایی تا دو ماه
- شکاف‌های اتوماسیون: کمتر از ۳٪ سفارش‌ها به‌صورت خودکار پردازش می‌شدند
- دستاورد سریع: شناسایی ۳۰٪ اتلاف فرایند در یک اسپرینت ۵ روزه → معادل بیش از ۲۰۰ هزار دلار صرفه‌جویی سالانه
نمونه واقعی: کرفت هاینز با فرآیندکاوی توانست ۳۰٪ کاهش در پرداخت‌های معوقه داشته باشد، دید بهتری روی حساب‌های دریافتنی پیدا کند و تخفیف‌های نقدی بهتری مذاکره کند.
تأثیر واقعی فرآیندکاوی در صنایع مختلف
برتری فرآیندکاوی نسبت به بسیاری از پروژه‌های «تحول دیجیتال مبتنی بر AI» در این است که نتایج آن سریع، قابل اندازه‌گیری و شگفت‌آور هستند – حتی برای مدیران مالی.
بهداشت و درمان
شرکت Sysmex توانست ۳.۴ میلیون دلار مطالبات معوقه را شناسایی کند، جریان نقدی را ۱۰ میلیون دلار افزایش دهد و نرخ دیرکرد پرداخت را ۱۷٪ کاهش دهد.
تولید
Saint-Gobain توانست در ۱۲۰ چرخه حسابرسی داخلی خود تا ۲ هفته صرفه‌جویی کند و معادل ۴.۵ سال زمان کاری آزاد نماید.
خرده‌فروشی
آلدی (ALDI Süd) با تحلیل بیش از ۴۰۰ فرایند تجاری توانست ۳.۱ میلیون یورو ارزش افزوده کسب کند، تنها با بهبود کارهایی که قبلاً انجام می‌داد.
الگو روشن است: هیچ‌کدام از این موفقیت‌ها به دلیل مدل‌های پیچیده AI نبود. همه‌شان نتیجه دیدن چیزی بودند که همیشه در لاگ‌های تراکنش‌ها وجود داشت.
چگونه از داده به سود برسیم؟
۱. استخراج داده‌های فرایندی: حداقل ۶ ماه داده تراکنش از ERP/CRM خروجی بگیرید.
۲. کشف فرایند با هوش مصنوعی: داده را به ابزاری مثل Celonis، Signavio، UiPath، Apromore یا Power Automate بدهید. الگوریتم‌های ML فرایند واقعی را ترسیم می‌کنند.
۳. پایه‌گذاری و شبیه‌سازی: KPIها مثل زمان چرخه، گلوگاه‌ها و انطباق به‌طور خودکار تولید می‌شوند. می‌توانید سناریوهای «چه می‌شود اگر» اجرا کنید.
۴. بهینه‌سازی و پایش: نقاط درد اصلی را هدف قرار دهید، سپس مانیتورینگ مستمر برای بهبود مداوم داشته باشید.
فرآیندکاوی به‌جای مصاحبه‌های طولانی، در چند ساعت بینش‌های عینی می‌دهد.
چگونه AI بازی را تغییر می‌دهد؟
۱. کشف وابستگی‌های پنهان که انسان‌ها نمی‌بینند
۲. تحلیل سال‌ها داده در چند ثانیه
۳. پاک‌سازی داده‌های آشفته در مقیاس بزرگ (رفع ناسازگاری‌ها، تکرارها، شکاف‌ها)
4. تولید گزارش به زبان ساده برای مدیران
5. ارائه توصیه‌های مشخص و اجرایی (مثلاً: «تأیید خودکار فاکتورهای زیر ۲۰۰۰ دلار → کاهش ۱۲ روزی زمان چرخه»)
شروع کار
یک فرایند هدف انتخاب کنید (ساده: سفارش تا دریافت وجه، خرید تا پرداخت، آنبوردینگ مشتری).
ابزار فرآیندکاوی انتخاب کنید (حتی می‌توانید از ChatGPT برای تحلیل داده تراکنش‌ها کمک بگیرید).
داده لاگ رویداد را خروجی بگیرید.
یک آزمایش ۳ ماهه اجرا کنید تا بازگشت سرمایه ثابت شود.
براساس نتایج، مقیاس دهید.
فرآیندکاوی به شما امکان می‌دهد به‌جای حدس و گمان، با داده‌ها تصمیم بگیرید. سیستم‌های شما همین حالا نقشه راه بهره‌وری را دارند؛ کافی است با کمک هوش مصنوعی آن را به سود تبدیل کنید.
جمع‌بندی
نیازی به پروژه‌های بزرگ تحول دیجیتال نیست.
با یک خروجی ساده از داده می‌توانید در عرض چند روز به بینش برسید.
فرایندها را چابک نگه دارید و جریان نقدی را روان کنید.