نمودار سلسله مراتب فرایندی (PHD)

معمولاْ مدلسازی فرایند ها در چند لایه (معمولا ۴ لایه) جهت حصول دیگاه بالا به پایین انجام میشود. معمولاً پایین ترین سطح آن چیزی است که ما در پروژه های مدلسازی فرایند آنها را در قالب نمودارهای مختلفی مثل فلوچارت، BPMN و… ترسیم میکنیم که دارای خلاء هایی است.

برای نمایش این چهار لایه معمولاً از نموداری تحت عنوان PHD استفاده میشود. سطح اول بصورت کلان است و معمولاْ خروجی آن چیزی است شبیه مدل زنجیره ارزش. (مدل زنجیر ارزش در مطلب جداگانه ای توضیح داده شده است.)

معمولاً  فرایندهای سطح اول را از طریق نمودار پورتر مدل میکنند و معمولاً  این porter رو بصورت وضعیت مطلوب تهیه میکنند. یعنی اینکه از رفرنس مدل ها یا مدل های مرجع برای اینکار استفاده میشود که بطور مجزا به تشریح برخی از آنها خواهیم پرداخت.

در این مطلب قصد داریم توضیحاتی در مورد نمودار سلسله مراتب فرایندی با PHD  ارائه نماییم.

نمودار سلسله مراتب فرایندی (PHD)، نموداری است که در آن سلسله مراتب فرایندها توسط لایه ­های مختلف نمودار به‌منظور تفهیم بهتر سلسله مراتب فرایندها، مشخص می­شود. نمودار سلسله مراتبی فرایندها معمولاً در سه سطح حوزه کسب و کار، گروه فرایند و فرایند تقسیم‌بندی می­گردد که در ادامه به شرح هریک پرداخته می­شود.

حوزه کسب و کار یا Business Area:

مجموعه‌ای از گروه‌های فرایندی که در کنار هم تحقق ماموریت‌های سازمان را میسر می‌نماید. به‌عبارت دیگر حوزه کسب و کار سازمان در حقیقت بستر اجرائی تحقق ماموریت و اهداف سازمان می‌باشد که در بالاترین سطح به دو حوزه اصلی و پشتیبانی قابل تقسیم است.

گروه فرایند یا Process Group:

مجموعه‌ای از فرایندهای به هم وابسته که در پاسخ به یک یا چند رخداد جهت تدارک یک یا چند نتیجه مرتبط  شکل اجرائی به خود می‌گیرد.

فرایند یا Process:

‌فرایند مجموعه فعالیت‌های به هم مرتبط با ترتیب و توالی مشخص است که ورودی‌ها را به خروجی‌های موردنظر تبــدیل می‌نماید. یک فرایند می‌تواند نمودار عینی تمام یا بخشی از زنجیره فرایندی خود باشد.

یک نمونه واقعی از بخشی از یک نمودار سلسله مراتب فرایندی (PHD) را ملاحظه می نمایید.

طراحی معماری فرآیندهای کسب و کار را می‎توان به عنوان یک مدل بصری و سلسله مراتبی از فرآیندهای یک سازمان تعریف نمود.

معماری فرایند یک مدل مفهومی است که فرایندهای سازمان را نشان می­دهد و روابط بین آن­ها را تشریح می­کند. مهم­ترین چالش تعریف معماری فرآیند، تعریف مدل کلان فرآیند است، که همان استخراج فرآیندها در سطح یک است. معماری فرآیندِ سطح یک باید قابل فهم باشد و در مرحله اول بیشتر از تقریباً ۲۰ دسته از فرآیندهای ‌‌‌‌کسب‌و‌کار شرکت را نمایش ندهد. علاوه بر این، باید به حدی کامل باشد که تمام کارکنان شرکت بتوانند از طریق کار روزانه خود با آن در ارتباط باشند، و  فهم مشترکی از آن داشته باشند. بنابراین، تعریف معماری فرآیند به صورت سیستماتیک، با اقتباس از مدل کلان فرآیند مهم است.

چندین منظر و رویکرد جهت تعریف معماری فرآیند وجود دارد. یکی از این رویکردها، بکاریری مدل های مرجعی مثل APQC برای طراحی مدل معماری فرایند ها است.

به‌طور بالقوه، عملکردهایی که در یک سازمان انجام می‌گیرند می‌توانند به ‌‌‌طبقه‌بندی‌های موجود که توسط مدل‌های مرجع پیشنهاد شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند مرتبط شوند. این مدل­های مرجع می‌توانند به عنوان نقطه شروع توسعه یک ‌‌‌طبقه‌بندی از عملکردهای ‌‌‌‌کسب‌و‌کار بکار گرفته شوند و ممکن است با نیازهای خاص سازمان سازگار باشند.

در فصل دوم کتاب اصول و مبانی مدیریت فرایند (Fundamentals of Business Process Management) یک روش جالب برای استخراج معماری فرایندها ارائه شده است.