مفتخریم به اطلاع مخاطبان محترم مدرسه مدیریت فرایند برسانیم در مهر ماه 1404 دوره آموزشی به همراه کارگاه ارزیابی بلوغ فرایند طی 3 روز برای پرسنل و مدیران محترم گروه صنعتی لاستیک بارز در کرمان برگزار گردید.
این دوره با هدف ارتقای سطح بلوغ فرایندها و کسب امتیاز بالاتر در ارزیابی جایزه تعالی EFQM توسط گروه بارز برگزار گردید و امید است این سازمان محترم بتواند از نتایج بدست آمده از ارزیابی ها برای بهبود عملکرد فرایندها و برطرف نمودن نقاط ضعف استفاده نماید.
در این دوره سفیران فرایند از واحدهای مختلف همچون توسعه قابلیت ها، منابع انسانی و آموزش، نگهداری و تعمیرات، راهبردها، انبار، فناوری اطلاعات، مهندسی، قالب ها و تولید حضور داشتند و طی دوره با مفاهیم بلوغ فرایند و مدل های ارزیابی بلوغ فرایند آشنا شده و طی کارگاهی که جلسه سوم برگزار شد، به ارزیابی بلوغ فرایندهای مربوط به خود اقدام نمودند.
در ادامه به تفصیل در مورد این دوره آموزشی و اهم سرفصل ها صحبت خواهد شد.
طی برنامه ریزی صورت گرفته و هماهنگی های انجام شده، دوره آموزشی ارزیابی بلوغ در گروه صنعتی بارز طی 3 روز برگزار گردید. به جهت اثربخشی بیشتر، روز اول به بررسی مفاهیم و کلیات مربوط به بلوغ فرایند و ارزیابی بلوغ فرایند اختصاص داده شده بود. روز دوم به بررسی دقیق تر انواع مدل های بلوغ فرایند مربوط می شد و روز سوم نیز برای برگزاری کارگاه به منظور ارزیابی دقیق از میزان بلوغ فرایندهای سازمان با استفاده از مدل مدنظر کارفرما درنظر گرفته شده بود.
سرفصل های این دوره آموزشی به صورت زیر می باشد:
- مفهوم بلوغ
- بلوغ فرایند
- جایگاه بلوغ فرایند در چرخه عمر مدیریت فرایند
- ضرورت بهره گیری از بلوغ فرایند
- تفاوت سازمان های بالغ و نابالغ
- تاریخچه مدل های بلوغ فرایند
- نحوه انتخاب مدل های بلوغ فرایند
- معروف ترین مدل های بلوغ فرایند
- انواع مدل های بلوغ فرایند
- گام های عمومی ارزیابی بلوغ فرایند
- معرفی مدل بلوغ فرایند CMM
- معرفی مدل بلوغ فرایند P-CMM
- معرفی مدل بلوغ CMMI
- معرفی مدل بلوغ ISO
- معرفی مدل بلوغ PEMM مایکل همر
- معرفی ابزار ارزیابی بلوغ APQC
- معرفی مدل بلوغ BPMM
- برگزاری کارگاه ارزیابی بلوغ فرایند شرکت بارز
طی روز اول از دوره تخصصی «ارزیابی بلوغ فرایند» در شرکت معظم لاستیک بارز، ابتدا چرخه عمر مدیریت فرایند برای شرکت کنندگان معرفی گردید سپس در مورد جایگاه بلوغ فرایند در هر بخش توضیحاتی ارایه گردید. سپس مفهوم بلوغ به صورت کلی با استفاده از منابع معتبر دنیا برای مخاطبان معرفی و تشریح گردید. بعد از درک درست مفهوم بلوغ، عبارت بلوغ فرایند نیز تعریف شد و بیان گردید که در این دوره آموزشی به دنبال آن بُعدی از بلوغ هستیم که به فرایندهای سازمان مرتبط می شود و با سایر ابعاد بلوغ که در حوزه های مدیریتی به آنها پرداخته می شود کاری نداریم.
سپس 6 مورد از مهم ترین ضرورت های بلوغ فرایند را با استناد به مدل ارزیابی بلوغ BPMM (Business Process Maturity Model) بیان گردید و پیامدهای بلوغ پایین و بلوغ بالا در سازمان ها تشریح شد.
سپس در مورد مدل های بلوغ فرایند و کارکرد این مدل ها به صورت عام توضیحاتی برای شرکت کنندگان محترم بیان شد و تاریخچه این مدل ها از نظر گذشت.
به استناد منابع و مراجع معتبر دنیا بحث بلوغ فرایند یکی از موضوعات داغ و پرکاربرد در حوزه مدیریت فرایند به حساب می آید و کمک شایان توجهی به بهبود عملکرد فرایندها و شناسایی نقاط ضعف خواهد کرد.
همچنین بیان شد که بیش از 200 مدل برای ارزیابی بلوغ فرایند در دنیا وجود دارد و برای انتخاب بهترین مدل بلوغ قطعاً با چالش جدی مواجه هستیم. لذا به منظور رفع این چالش، دستورالعملی برای انتخاب بهترین و مناسب ترین مدل ارزیابی بلوغ فرایند متناسب با نیازمندهای سازمان های مختلف معرفی گردید.
در ادامه فهرست معروف ترین مدل های بلوغ فرایند برای مخاطبان معرفی گردید:
- Business Process Maturity Model (BPMM) by OMG
- Process & Enterprise Maturity Model (PEMM) by Hammer
- ISO/IEC 15504 by ISO
- BPM maturity model by Gartner
- Capability Maturity Model (CMM) by SEI
- Capability Maturity Model Integration (CMMI) by CMU
- Process Maturity Model by APQC
همچنین در مورد انواع مدل های بلوغ توضیحاتی بیان شد. انواع مدل های بلوغ براساس کارکرد عبارتند از:
- مدل های توصیفی
- مدل های تجویزی
- مدل های مقایسه ای
در ادامه به معرفی اولین و پایه ای ترین مدل ارزیابی بلوغ یعنی مدل CMM پرداخته شد و شرکت کنندگان به طور دقیق با سطوح مختلف این مدل بلوغ و ویژگی های هر سطح آشنا شدند.
دومین روز از دوره تخصصی «ارزیابی بلوغ فرایند» در شرکت محترم بارز، با تمرکز بر آشنایی عمیق تر شرکت‌کنندگان با مدل های معتبر ارزیابی بلوغ فرآیند برگزار شد.
مطابق با سرفصل های روز دوم و بعد از مرور مفاهیم پایه ای بلوغ فرآیند، مدرس شروع به معرفی و تحلیل مدل های مطرح دنیا در حوزه ارزیابی بلوغ فرایند نمود. در این بخش، مدل CMMI (مدل بلوغ توانمندی یکپارچه) به عنوان یکی از جامع ترین رویکردهای ارزیابی بلوغ، به‌صورت تفصیلی معرفی گردید. شرکت‌کنندگان با سطوح مختلف بلوغ در این مدل، شاخص ها و نقش آن در بهبود مستمر فرایندها آشنا شدند.
در ادامه، مدل شناخته شده PEMM (Process and Enterprise Maturity Model) اثر مایکل همر به عنوان یک چارچوب مدیریتی مناسب برای ارزیابی بلوغ سازمان ها در پیاده سازی و استقرار مؤثر فرایندها بررسی شد. همانطور که می دانیم مدل مایکل همر به صورت همزمان دو بعد بلوغ فرایند و بلوغ سازمان را اندازه گیری می کند و تمرکز این مدل بر هم راستایی بین فرآیندها و قابلیت های سازمانی معطوف می باشد. به همین دلیل معرفی و آشنایی با این مدل، نگاه متفاوت و کاربردی تری را برای شرکت‌کنندگان فراهم آورد.
همچنین، به منظور شناخت ابزارهای ارزیابی در حوزه بلوغ فرایند، ابزار ارزیابی بلوغ موسسه APQC نیز معرفی شد. این ابزار با طرح 10 سوال در مورد عملکرد و نحوه استقرار فرایند، یک چارچوب ساده و قابل فهم برای ارزیابی بلوغ فرایند پیشنهاد می دهد. ضمن پاسخگویی به این 10 سوال توسط سازمان، امکان مقایسه پذیری عملکردی و سنجش بلوغ برای آن سازمان فراهم می شود.
یکی از بخش های جذاب و قابل توجه روز دوم، بررسی چندین مطالعه موردی واقعی از شرکت‌های ایرانی و خارجی در زمینه ارزیابی بلوغ فرآیند بود. این مطالعات موردی شامل تحلیل ها، چالش ها، دستاوردها، مسیر طی‌شده و نتایج به دست‌آمده از اجرای ارزیابی بلوغ در سازمان های داخلی و خارجی بود که موجب تعامل و مشارکت فعال شرکت کنندگان در بحث ها گردید.
طی این بخش، شرکت‌کنندگان با نمونه های واقعی از نحوه کمّی سازی و پیاده سازی مدل PEMM در شرکت های مختلف آشنا شدند. برای مثال طی یک نمونه واقعی که بررسی گردید، مدل PEMM مبتنی بر نیازمندی سازمان سفارشی شده و برخی شاخص ها به آن اضافه شده بود. همچنین به جای تعیین سطح بلوغ بصورت کیفی، یک طیف لیکرت به هر سطح بلوغ تخصیص داده شده بود تا ارزیاب بتواند میزان تطابق سازمان با توصیفات هر سطح را بصورت کمی و در یک بازه مشخص تعیین نماید.
همچنین در این مدل، از آموزه های مدل تعالی EFQM برای سفارشی سازی مدل بلوغ PEMM مایکل همر استفاده فراوان شده بود.
طی بازخوردی که از شرکت کنندگان دریافت شد، معرفی و تحلیل این نمونه های موردی کمک شایان توجهی به درک بهتر مدلها و آشنایی با چگونگی نحوه استفاده از آنها در سازمان نمود.
در پایان روز دوم، سازمان مدل مدنظر خود برای ارزیابی بلوغ فرایندها را انتخاب کرده و تغییرات مدنظر برای سفارشی سازی مدل را اعمال نموده و برنامه ریزی های لازم برای آغاز ارزیابی بلوغ فرایندهای مجموعه بارز صورت گرفت.
روز سوم دوره آموزشی طبق برنامه ریزی قبلی و به درخواست سازمان، بصورت کارگاهی برگزار شده و بلوغ برخی فرایندهای منتخب توسط مدل مد نظر سازمان ارزیابی و تحلیل گردید.
همانطور که پیش تر ذکر شد، هدف اصلی سازمان از برگزاری دوره و کارگاه آموزشی ارزیابی بلوغ فرایند آمادگی بیشتر برای ارزیابی جایزه تعالی EFQM و کسب امتیاز بالاتر در حوزه فرایندی بوده است و از این حیث برگزاری کارگاه واقعی، کمک بزرگی برای درک بهتر مفاهیم و پیاده سازی واقعی ارزیابی بلوغ فرایند در این سازمان بزرگ داشت.
برای برگزاری این کارگاه زحمات و هماهنگی های زیادی صورت گرفت و تلاش شد تا از سفیران فرایند برای ارزیابی بلوغ فرایندها استفاده گردد. ابتدا پرسشنامه ارزیابی بلوغ فرایند میان شرکت کنندگان توزیع شد و مخاطبان به صورت گروه های 2 الی 3 نفره به کلیه شاخص های موجود امتیاز لازم را اختصاص دادند.
در طول برگزاری کارگاه شرکت کنندگان با یکدیگر به مباحثه و تبادل نظر پرداخته و از نظرات یکدیگر برای شناخت بیشتر نسبت به فرایندهای سازمان استفاده نمودند. به اذعان شرکت کنندگان در این دوره، برگزاری کارگاه نقش مهمی برای درک بهتر مفاهیم و نحوه استفاده از آنها برای ارزیابی بلوغ فرایندهای سازمان داشت.
بدون شک مفاهیم ارایه شده طی این دوره شامل معرفی مفاهیم کلیدی بلوغ فرایند، معرفی انواع مدل های ارزیابی بلوغ فرایند، تحلیل دقیق مدل ها و بررسی تجربه های بومی استفاده از مدل های ارزیابی بلوغ، گامی مؤثر در مسیر توانمندسازی مدیران و کارشناسان برای طراحی و اجرای سیستماتیک برنامه های بهبود فرایند در شرکت محترم بارز بوده است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا تمایل به برگزاری این دوره آموزشی کاربردی در سازمان خود می توانید با مدرسه مدیریت فرایند تماس بگیرید.