بر اساس راهنمای BABOK، تحلیل قابلیت کسب و کار یکی از تکنیکهای مهم در تحلیل کسب و کار به شمار میرود. همچنین تحلیل قابلیت کسب و کار یکی از طرح واره های اصلی معماری کسب و کار به شمار میرود. در این نوشته این تکنیک را برگرفته از راهنمای BABOK مورد بررسی قرار خواهیم داد.
هدف از تحلیل قابلیت کسب و کار
تحلیل قابلیت کسب وکار، از راه فراهم نمودن امکان رسیدن به درکی مشترک از نتایج و همسویی با استراتژی و ارائه فیلتری برای هدف گذاری و اولویت بندی، چارچوبی برای برنامه ریزی و تعیین اهداف مشخص میکند.
شرح تکنیک تحلیل قابلیت کسب و کار
از طریق تحلیل قابلیت کسب وکار مشخص میشود که یک شرکت یا بخشی از آن قادر به انجام چه کاری میباشد. قابلیت کسب وکار توصیف کننده برای عمل یا انجام تغییری است که دستیابی به اهداف کسب و کار را تسهیل خواهد نمود. میتوان قابلیتها را از لحاظ عملکرد و ریسک همراه با آن، مورد ارزیابی قرار داد تا از این راه خلاءهای عملی خاص و اولویت های سرمایه‌گذاری شناسایی شود. بسیاری از فعالیتهای توسعه محصولات در واقع تلاش برای بهبود عملکرد یک قابلیت کسب و کار موجود و یا ایجاد قابلیتی جدید میباشد.
اجزاء تحلیل قابلیت کسب و کار
قابلیتها
قابلیت کسب وکار توصیف کننده توانایی یک شرکت برای عمل یا انجام تغییری است که در دستیابی به اهداف کسب و کار کمک میکند. قابلیتها هدف یا نتیجه یک عملکرد یا تغییر و نه چگونگی انجام آن را توصیف میکنند. هر قابلیت حتی اگر متعلق به چندین واحد کسبوکار باشد، تنها یک بار بر روی نقشه قابلیتها دیده میشود.
کاربرد قابلیتها
قابلیتها از راه افزایش یا حفظ درآمد، کاهش یا پیشگیری از هزینه ها، بهبود خدمات، پیروی از قوانین و تعیین موقعیت شرکت برای آینده، بر ارزش تاثیر میگذارند. همه قابلیتها از سطح یکسانی از ارزش برخوردار نیستند. ابزارهای گوناگونی وجود دارد که با کمک آنها میتوان در محاسبه قابلیتها مقدار ارزش را روشن نمود.
انتظارات عملکردی
میتوان با ارزیابی قابلیتها، انتظارات مربوط به عملکرد را روشن نمود. هنگامی که هدف بهبود یک قابلیت است، میتوان خلاء عملکرد مربوط به آن را شناسایی کرد. خلاء عملکرد تفاوت بین عملکرد کنونی و عملکرد مطلوب با توجه به استراتژی کسب وکار است.
مدل ریسک
قابلیتها به تنهایی ریسکی به همراه ندارند. ریسک مربوط به اجرای قابلیتها یا عدم اجرای آنها میباشد.
ریسکهای مرتبط با فعالیتهای رایج کسب و کار هستند:
- ریسک کسب وکار
- ریسک تکنولوژی
- ریسک سازمانی
- ریسک بازار
برنامه ریزی استراتژیک
میتوان با بررسی قابلیتهای کسب و کار در وضعیت کنونی و وضعیت احتمالی آتی یک شرکت، تعیین نمود که شرکت برای اجرای استراتژی خود چه اقداماتی باید انجام دهد. ارزیابی قابلیتهای کسب و کار می‌تواند مجموعه ای از توصیه‌ها و راه‌حل‌های پیشنهادی به دست دهد. این اطلاعات پایه، نقشه راه یک محصول را شکل داده و به عنوان راهنمای برنامه ریزی عمل میکند. در سطح استراتژیک، قابلیتها باید از شرکت برای تعیین و حفظ یک سود رقابتی پایدار و ارائه یک ارزش مشخص پشتیبانی کنند.
نقشه قابلیتها
نقشه قابلیتها نمایی تصویری از اجزاء موجود در تحلیل قابلیت کسب وکار ارائه میدهد. مثالهای زیر نشان دهنده‌ی نقشه ای از قابلیتها است که قسمتی از شبکه بزرگتری از قابلیتها میباشد.
استانداردی برای شیوه نشانه گذاری نقشه قابلیتها وجود ندارد. مثالهای زیر دو شکل متفاوت از یک نقشه قابلیت را نشان میدهند. دو تصویر اول مربوط به مثال اول و تصویر سوم مربوط به مساله دوم میباشد.
ملاحظات کاربردی
- نقاط قوت
- با فراهم آوردن بیان مشترکی از نتایج، استراتژی و عملکرد به سازماندهی اقدامات هماهنگ و متمرکز کمک میکند.
- به همسویی اقدامات کسب وکار در رابطه با جنبه های گوناگون سازمان کمک میکند.
- برای ارزیابی توانایی یک سازمان در ارائه محصولات و خدمات جدید مفید است.
- محدودیتها
- نیازمند جلب موافقت یک سازمان برای همکاری در این مدل است.
- اگر به صورت یک جانبه یا در خلاء انجام شود، در دستیابی به اهداف همسویی و درک مشترک موفق نخواهد بود.
- نیازمند همکاری گسترده بین عملکردهای مختلف در تعریف مدل قابلیت و چارچوب ارزش میباشد.
